شرکت ایران صدرا
مبارزات کارگران٬ طرح هاى اخراج گسترده
بابک زحمتکشان

شرکت صنعتی دریایی ایران صدرا از قدیمی ترین شرکتهای کشتی سازی در ایران است که در دو دهه قبل از آغاز انقلاب 1357 توسط یک شرکت آمریکایی بنام ایمیکو تاسیس گردید. این شرکت که تا قبل از پیروزی انقلاب توسط متخصصان آمریکایی اداره میشد با تغییر حاکمیت در کشور و برقراری نظام اسلامى٬ دارای تغيیراتی در حوزه مدیریت گردید و همزمان با نام جدید "کشتی سازی ایران صدرا" فعالیت خود را ادامه داد. براساس تغییرات جدید و براساس قانون اداره ثبت شرکتها میبایستی  با کارگران تسويه حساب و از نو به خدمت گرفته میشدند. اما چون در سالهای اولیه نیز نوعی اتحادیه های کارگری در بعضی از کارخانه ها بصورت مستقل فعالیت مینمودند٬ مخالفتهایی از سوی نمایندگان کارگران با اخراج دستجمعی کارگران صورت گرفت که با گسترش دامنه مخالفتها در میان کارگران و نظر به شرایط جدید استخدام که میبایست حقوق مربوط به تغییر نام کارخانه به کارگران تعلق میگرفت٬ ایجاد شرایط حاد کارگری در شرکت کشتی سازی بوشهر منجر به اعتصابات گسترده در اوایل دهه 60 گردید. اما اين اعتصابات با مداخله نیروهای سرکوبگر حاکمیت سرکوب و تعدادی از کارگران بازداشت گردیدند. درست بهمین دلیل هم اداره کل کار و امور اجتماعی بوشهر که بعنوان آلت بالفعل حاکمیت سرکوبگر عمل مینمود٬ با تشکیل تشکيلاتهاى مستقل کارگری مخالف و همزمان با ایجاد شوراهای اسلامى ساخته و پرداخته حاکمیت٬ سیاستهای سرکوبگرانه و ضد کارگری در شرکت کشتی سازی بوشهر ادامه یافت.

دقیقا در سالهای دهه 70 که مدیریت کارخانه بدست خانواده فاسد هاشمی رفسنجانی و بخشهایی از خانوادهای هزار فامیل در سازمان گسترش و نوسازی صنایع کشور با نفوذ خود این شرکت عظیم دریایی را در اختیار خود گرفتند. تشکیل شوراهای اسلامی کار بعنوان سازمان سرکوب کارگران و باوجود نمایندگانی ساخته و پرداخته حاکمیت٬ شیوهای سرکوب و ضایع نمودن حقوق کارگران و زحمتکشان در این شرکت بنحوی ادامه یافت که کوچکترین اعتراضی با اخراج و بازداشت توسط دستگاههای سرکوبگر پاسخ داده میشد.

با روی کار آمدن دولت خاتمی در ایران که با جنجال راى بيست ميليونى مردم به "اصلاحات" همراه بود٬ کارگران خواستار تغییرات اساسی در وضعیت خود بودند. اما سیاست ضد کارگرى اصلاح طلبان حکومتی منجمله شخص خاتمی ادامه همان سياستهاى اقتصادى دوره رفسنجانى بود. در ايندوره وضعیت کارگران نه تنها بهتر نشد بلکه در همان سالها نیز بطور محسوسى وضعیت معیشت کارگران پائين آمد و فقر بر زندگى شان سايه انداخته بود. طبعا کارگران شرکت کشتی سازی صدرا مانند ديگر بخشهاى طبقه کارگر تاوان وضعیت بحران اقتصادی حکومت را ميپرداختند.  

"دولت مهرورز" احمدی نژاد نیز که برای سکانداری امور کشور بدنبال راه حلهایی از درون چاه جمکران میگشت٬ و بدلیل ماهیت امنیتی و نظامی این دولت نیز که اکنون بر اقتصاد کشور چنگ انداخته بودند و  در راستای اختلاف میان دو طیف حاکم سرمایه داری یعنی باند هاشمی و باند احمدی نژاد که همان فرماندهان سپاه و نیروهای امنیتی و اطلاعاتی کشور بودند٬ شرکت ایران صدرا با معضل دیگری در تغییر مدیریت  روبرو گردید. از آنجا که دامنه اختلاف میان دو جناح سرمایه داری فقط بر سر چگونگی شیوه های بهره کشی از کارگران است٬ شیوه اخراج تنها روش پیشروی مدیریت این کارخانه بود. تا اینکه سهام شرکت صدرا در بازار بورس به قیمت نجومی و تنها اسمی 700 میلیارد تومان فروخته شد که تا 5 سال پیش بزرگترین خرید و فروش در بازار سهام ایران بود است.  و چون مدیران جدید کارخانه را نیروهای امنیتی تشکیل میداد در ماههای پایانی 1387 موج اخراج 600 کارگر صدرا آغاز و بحران کارگری در بوشهر به اوج خود رسید. درست در روزهای آخرین همین سال تظاهرات گسترده ای در برابر استانداری بوشهر صورت گرفت که با سرکوب شدید نیروهای امنیتی در روز پنجم و ششم فروردین 88 روبرو شد. با پایان نوروز 88 و آغاز سال جدید در روزهای 19 و 20 فروردین ماه  براثر برخورد نیروهای امنیتی و قوای سرکوبگر در برابر استانداری بوشهر تعدادی زخمی و تعدای از کارگران و روزنامه نگاران در استان بوشهر توسط وزارت اطلاعات کشور بازداشت شدند. از ميان بازداشت شدگان بجز یکی از روزنامه نگاران که ماهها بعلت آنچه که "انتشار اخبار کارگری" خوانده میشد در پشت میله های زندان قرار گرفت٬ بقیه با وثیقه هایی سنگین آزادشدند.

علی افراشته از گماشتگان حکومتی که در راس استانداری بوشهر بعنوان والی حکومت به مزدوری بی جیره و مواجب مبدل شده بود در مصاحبه ای با مطبوعات کارگران و روزنامه نگاران حاضر در صحنه درگیری را به "ارتباط با بیگانگان" متهم نمود و دستگاه سرکوبگر قضایی نیز پرونده هایی را چون شمشیر داموکلس و ایجاد ترس و وحشت بالای سر کارگران گذاشت. ولی باینحال اینحرکت نیز بی نتیجه نبود و اولین نتيجه این حرکت کارگری که در برابر اخراج صورت گرفته بود باعث تغییر استاندار وقت بوشهر علی افراشته گردید. موجی از بحران کارگری در بوشهر به دیگر بخشهای جامعه سرایت کرد. معلمان در بوشهر و در کنار آنان دانشجویان دانشگاهها نیز به مطالبات صنفی خود شکلی سیاسی دادند و شاید این اولین موجی بود که توانست حاکمیت را بوحشت اندازد. کارگران بسر کار بازگشتند و بعد از گذشت دو ماه از سرکوب فروردین ماه اینبار نمایندگان خود فروخته کارگران در شورای اسلامی کار با اخراج کارگران بمدت یکسال موافقت نمودند. قرارشد که بعد از یکسال با کمکهایی که ذخیره صندوق بازنشستگی داده میشد حقوق ایام بیکاری کارگران پرداخت گردد.

در سال جدید که اکنون روزهای پایانی آن را میگذرانیم٬ مدیریت شرکت ایران صدرا در بوشهر بدست فرماندهان قرارگاه خاتم الانبیا قرار دارد و مدیریت جدید در آستانه سال جدید با دادن یکماه مرخصی نقشه اخراج کارگران ازطریق ترفند خرید خدمت کارگران و آنهم با دادن پولهای اندکی را دارد. با توجه به بحران پیش روی در سال نو باید انتظار موجی از بیکاری و فقر شدید اقتصادی در استان بوشهر را داشته باشیم. این در حالی است که شکایت کارگران فاقد نمایندگان واقعی و در نبود تشکيلات مستقل کارگرى٬ بیم آن میرود در سال نو نه تنها کارگران شاهد چشم اندازی امیدوار کننده در باره آینده و ثبات شغلی خود نباشند٬ بلکه بدست نمایندگان آلت فعل سرمایه داری حاکم در شورای اسلامی کار موج بیکاری با اخراج صدها کارگر میتواند چشم انداز ناامیدی در سال جدید باشد . *